Instagram'daki sayfamız buyuyorumvegelisiyorum'dan sorularınızı yanıtlamak istediğimizi bildirdikten sonra gelen soruları sevgili çalışma arkadaşım psikolog Aynur Kartal Sayım videolar şeklinde yanıtlamaya çalıştı.
İçlerinde bir soru var ki video çekmek uzun dolayısıyla siteye yüklemek de zor. Üstelik çok önemli bir soru ve yanıtı da pek öyle kısa bir şekilde anlatılası değil. Hemen hemen bütün psikoloji külliyatını ortaya dökmek gerekir. Üstelik bu bile yetmeyebilir çünkü nörobiyolojik gelişimi, hormon yapısı ve gelişimi, fiziksel yapısı ve gelişimi vs. ayrıca etkenlerdir.
Psikolojik değerlendirme açısından buranın olanaklarıyla yanıtlıyorum.
Soru ÅŸu;
- "Erkek çocuğu, büyüyüp gelişirken, ergenlikte mesela, babayı ne kadar örnek alır? neleri rol model yapar? Baba çocuğun kişiliğinin oluşumunda ne derece önemlidir?"
Bu soru kümesi için pek çok kitap önerisi yapmakla geniş ve incelikli bir yanıt vermiş olacağımızı düşünüyorum. Bu kitap listesini aşağıda sıralayacağım.
Genel olarak buradan söyleyebileceğim; kız ya da erkek olsun çocukların kişilik yapılanmalarının doğumdan itibaren gelişmeye başladığıdır.
Anneleri yani birincil bakım veren kişilerle ilişkileri boyunca psişik olarak yapılanma başlar.
Ayrıca anneleri ile babaları arasındaki ilişkiye göre ergenlikte kişilik ve cinsiyet rolleri yapılanır.
Burada süreci anlamaya yardımcı iki kavram vardır.
1- Arzu nesnesi (arzu duyulan kiÅŸi)
2- Özdeşim nesnesi (rol model alınan kişi)
Yeni doğmuş her bebek için hem arzu nesnesi hem özdeşim nesnesi annesidir.
Gelişme boyunca kız bebekler annelerinden ayrışıp bireyleşme yolunda ilerlerken arzu nesnelerini değiştirip babalarını arzu nesnesi yaparken annelerini özdeşim nesnesi yani rol modeli olarak görmeye devam ederler. Elbette büyürken yakın çevredeki diğer kadınlar, örneğin; teyze, hala, anneanne, babaanne, kadınsa öğretmeni ve kız arkadaşları da rol model olmaya adaydırlar. Ergenliklerinde cinsiyet rolleri yine anne baba arasındaki ilişki motiflerine verilen tepkiler ile yapıya eklenecektir.
Erkek çocuklarda da doğumu takiben ilk yıllarda anne hem özdeşim hem de arzu nesnesidir. hemen sonrasında bireyleşme gelişirken anne arzu nesnesi olmaya devam edecek ve baba özdeşim nesnesi olacaktır.
Sorunuzun özet yanıtı olarak, erkek çocuğun babasını rol modeli olarak aldığını ve yaşamındaki diğer tüm erkek rol modellerinin de -dayı, amca, dedeleri, çevresindeki erkek arkadaşları, kuzenleri vs. ile bilinçli-bilinçsiz rol kayıtları yaptığını söyleyebiliriz. Ancak bir erkek ergen insanın en dikkatle ruhsal bağlantısı yine annesinde kalmaya devam edecektir. Bu duruma ünlü üstadımız 2018 yılında yayımladığı kitabında öz yaşam öyküsünde Irvin D. Yalom "Annem ve Hayatın Anlamı" kitabında detaylıca değinmiştir.
diğer önerebileceğim kaynak kitaplar da şöyle;
-Bir bebeğin günlüğü- Eric Berne
-Bireyin geliÅŸimi ve aile- Donald W. Winnicott
-İnsan doğası - Donald W. Winnicott
-İnsanın dokuz evresi Eric H. Ericson
-Ben psikolojisi ve uyum sorunu- Heinz Hartmann
-Ergenlik ya da merhaba hüzün- Talat Parman
-Çocuğun gözüyle dünya - Jean Piaget